Muzeum / zdjęć / Id: 315

Album ze zdjęciami z lat 1939-1943.

pamiątka rodzinna Joanny Z.

Autor albumu

Autorem zdjęć jest Stanisław Baranowski (ur. 18.10.1910 r. w Nowej Wilejce – zm. 4.12.2002 w Warszawie). Do Warszawy przeprowadził się przed wojną. Początkowo mieszkał w Radości a od roku 1942 na Śliskiej. W roku 1943 ukończył Wydział Teletechniczny Państwowej Szkoły Elektrycznej II stopnia (powstała z podzielenia przez władze niemieckie Państwowej Wyższej Szkoły Budowy Maszyn i Elektrotechniki im. H. Wawelberga i S. Rotwanda) i uzyskał tytuł teletechnika. Brał czynny udział w konspiracji (AK). Po wojnie uzyskał dyplom inżyniera łączności. Pracował m.in. w Warszawskim Przedsiębiorstwie Robót Telekomunikacyjnych (przy budowie masztów radiowych) oraz w Zjednoczeniu Budownictwa Łączności. Jego pasją było fotografowanie. Jeszcze przed wojną zdobywał nagrody na konkursach fotografików amatorów. Po wojnie fotografował m.in. Wilanów, Łazienki, Ogród Botaniczny, Arkadię, Nieborów rejestrując widoki tych miejsc w różnych porach roku. Fascynowały go również pejzaże Jugosławii, które utrwalił na niezliczonej ilości przezroczy.

Album

Album został samodzielnie wykonany przez autora prawdopodobnie w czasie wojny. Okładki to dwie ebonitowe płyty połączone kawałkiem skóry. Karty zostały wykonane z odpowiednio wygiętego kartonu i połączone z okładką za pomocą plecionego sznura. Ponieważ najmłodsze zdjęcia w tym albumie pochodzą z roku 1943 nie jest więc wykluczone, że album został wykonany przez autora w czasie jego nauki w Państwowej Szkole Elektrycznej, którą ukończył w sierpniu 1943 roku.

Okładka

Przekładowe karty albumu.

Przykładowe karty albumu

Zdjęcia

W albumie znajduje się 79 zdjęć wykonanych w latach 1939 - 1943. Niestety odbitki nie są w najlepszym stanie. Niektóre poszarzałe inne przebarwione przez kartonowe karty bądź przez klej. Poza tym wiele zdjęć zostało odbitych na matowym bądź jedwabistym (chropowatym papierze) co powoduje, że skany są nieostre.
Postanowiliśmy nie dokonywać żadnej obróbki cyfrowej skanów i zaprezentować je w postaci "surowej"

W albumie zdjęcia nie są ułożone w jakikolwiek logiczny sposób, dlatego też dla łatwiejszego ich oglądania postanowiliśmy odpowiednio je pogrupować. Nieraz w kolejności jakiej były robione. Dzięki temu w niektórych przypadkach udało się "odtworzyć" trasę jaką przebył autor robiąc zdjęcia.

"Po nalocie"

Pod takim tytułem zebraliśmy zdjęcia wykonane jesienią 1942, przedstawiające zniszczenia spowodowane sowieckimi nalotami na Warszawę.

pl. Kazimierza Wielkiego 1 i 3

pl. Kazimierza Wielkiego 1 i 3

6-ego Sierpnia 11

6-ego Sierpnia 13

Al. Wojska Polskiego 50/54, w tle tyły budynków przy ul. Towiańskiego

Kozietulskiego 4A

Al. Wojska Polskiego 50/54 (lewa część budynku widocznego dwa zdjęcia wcześniej)

"Spacer wśród ruin..."

Głównym tematem zdjęć w albumie są zniszczone domy i ulice. Jednak zdjęcia te nie pokazują miasta wymarłego. Wręcz przeciwnie. Wśród tych ruin toczy się życie. Codzienne życie okupowanej Warszawy.

Dworzec Główny.

Prawdopodobnie ruiny kamienicy Twarda 1

Autor identyfikacji: Piotr Głogowski

Zbieg ulic Rynkowa - Skórzana lub Rynkowa - Grzybowska.

Jak wyżej.

Widok z ul. Rynkowej na zniszczony Pałac Lubomirskich

Targ przed Pałacem Lubomirskich

Widok od Pałacu Lubomirskich w kierunku pl. Grzybowskiego. Widoczne wieże kościoła Wszystkich Świętych.

Fontanna na placu Bankowym na tle zniszczonych domów na rogu Senatorskiej i Rymarskiej.

Widok z ul. Bielańskiej na Pasaż Simonsa

Senatorska róg Miodowej. Po lewej dom Miodowa 4 po prawej Pałac Małachowskich. Zdjęcie wykonane prawdopodobnie w 1939 r.

Widok z ul. Miodowej na domy przy Senatorskiej. Na pierwszym planie ruiny pałacu Branickich. Widoczny na poprzednim zdjęciu dom Miodowa 4 róg Senatorska 2 został już rozebrany.

Jedyny ocalały fragment pałacu Branickich - portyk, widoczny na tle pałacu Teppera oraz kamienic Miodowa 9 i 11.

Kolumna Zygmunta i zachodnia pierzeja Placu Zamkowego oraz Zamek Królewski

Drogowskaz na Krakowskim Przedmieściu.

Skwerek na placu Małachowskiego. Na drugim planie pałac Kronenberga i kamienica Krasińskich.

Zniszczona kamienica Schmidta na rogu Traugutta i Mazowieckiej.

Mazowiecka w kierunku placu Małachowskiego. Na drugim planie: kamienica Krasińskich.

Ryksiarze na placu Napoleona.

Zniszczone budynki ul. Świętokrzyskiej na odcinku pl. Napoleona - Nowy Świat. Perspektywę zamykają budynki na Nowym Świecie.

Zniszczone budynki ul. Świętokrzyskiej. Zdjęcie zrobione ze skrzyżowania z ul. Czackiego. Perspektywę zamykają budynki na Nowym Świecie.

Wieże kościoła Św. Krzyża widoczne nad gruzami budynków na rogu Świętokrzyskiej i Czackiego.

Biuro werbunkowe warszawskiego Arbeitsamtu - Nowy Świat 68

Zniszczone zabudowania Nowego Światu. Z prawej strony widoczny budynek hotelu "Savoy".

Nowy Świat w kierunku al. 3 Maja. Po lewej stronie widoczny hotel "Savoy". Perspektywę zamyka budynek Banku Gospodarstwa Krajowego

Saska Kępa:

Francuska widziana w kierunku skrzyżowania ze Zwycięzców i placu Przymierza

Identyfikacja zdjęcia: Jakub Jastrzębski

Róg Francuskiej i Zwycięzców ( domy Francuska 1 i Francuska 2 ).

Francuska 2.

Identyfikacja zdjęć: Julia Mazurkiewicz i Michał Sobolewski.

"Zimowy spacer..."

Następną grupę stanowią zdjęcia wykonane zimą 1942/43 roku.

Pierzeja wschodnia placu Trzech Krzyży.

Placyk Bracka/Zgoda/Szpitalna/Chmielna. Widoczne miejsce po zniszczonym budynku Szpitalna 1 róg Zgoda 2.

Budynek "Prudentialu" w perspektywie ulicy Szpitalnej

Od lewej: Prudential, kamienica Świętokrzyska 28, ruina kamienicy Ostrowskiego świętokrzyska 24/26 (róg Mazowiecka 1)

Filharmonia. Elewacja od ul. Jasnej.

Teatr Nowoczesny i Kamienica Harczyka na rogu Jasnej i Sienkiewicza.

Ul. Królewska. Giełda i kamienica Granzowa.

Giełda od strony ogrodu Saskiego. W tle widoczny budynek PAST-y

Skrzyżowanie ulic Siennej i Zielnej widziane od Marszałkowskiej. Widoczny mur getta przegradzający Sienną.

Widok Siennej i muru getta na ul. Wielkiej

Skrzyżowanie Sienna - Wielka. Trzeci budynek z prawej strony: Sienna 16.

Ul. Wielka róg Siennej. Widoczny mur getta wzdłuż Wielkiej i budynki na ul. Śliskiej.

Plansza propagandowa i "sanna" na gruzach ulicy Wielkiej. Na drugim planie widoczne budynki przy ul. Siennej.

Południowa pierzeja placu Żelaznej Bramy; w środkowej częsci zdjęcia wylot ulicy Granicznej.
Identyfikacja zdjęcia: Adam Wolniewicz

W tle budynek Bazaru Janasza przy Rynkowej 11 (budynek stał pomiędzy Krochmalną a Halami Mirowskimi). Na pierwszym planie ruiny kamienicy na rogu Skórzanej i placu Żelaznej Bramy.
Identyfikacja zdjęcia: Adam Wolniewicz

"Getto płonie..."

Następna seria zdjęć została zrobiona w czasie likwidacji Getta w roku 1943. Interesujące są zwłaszcza zdjęcia pokazujące ulice spowite dymem z płonącego Getta.

Dym z płonącego Getta. Zdjęcie zrobione z nieustalonego miejsca (od strony Żoliborza?).

Dym z płonącego Getta. Zdjęcie zrobione z nieustalonego miejsca (od strony Żoliborza?).

Dym z płonacego Getta widziany z Żoliborza. Według Tomasza Pawłowskiego zdjęcie zostało zrobione z budynku ZUS (Krasińskiego 20) w kierunku Pl. Henkla.

Zdjecie zrobione u zbiegu ulic: Miedzyparkowa, Bonifraterska Przebieg. Budynek z lewej strony to Bonifraterska 25/27 róg Przebieg.

Zdjęcie zostało zrobione z ulicy Nowiniarskiej. Widoczne w dymie huśtawki stały na placyku powtałym w wyniku wyburzenia kilku domów pomiędzy Nowiniarską a Bonifrateską w pobliżu skrzyżowania ze Świętojerską.

Zdjęcie zostało zrobione z ulicy Nowiniarskiej w kierunku domów na Bonifraterskiej. Widoczna w dymie karuzala stała na placyku powstałym w wyniku wyburzenia kilku domów pomiędzy Nowiniarską a Bonifraterską w pobliżu skrzyżowania ze Świętojerską. Na drugim planie widoczne budynki równoległe do Bonifraterskiej a stojące za murem Getta.

O karuzeli tej można przeczytać tu.
Dziękujemy panu Markowi Szablewskiemu za link.

To samo miejsce co powyżej, lecz fotografowane już prawdopodobnie po Powstaniu w Gettcie. Jedyne zdjęcie, na którym widać niemieckich żołnierzy.

Nowomiejska róg Długa widziana od strony Freta. Po prawej kościół Św. Ducha.

Nowomiejska róg Podwala. Widok na okolice Barbakanu.

Rynek Nowego Miasta. Kościół św. Kazimierza

"Politechnika..."

Autor zdjęć studiował w latach 1942/43 w Państwowej Szkole Elektrycznej, która mieściła się na terenie Politechniki Warszawskiej i pewnie wtedy wykonał te cztery zdjęcia.

Zniszczony Gmach Chemii

Zniszczony Gmach Chemii

Zniszczona hala Gmachu Mechaniki

"Warszawskie dzieci..."

Niezidentyfikowane:

Jak ustalił Piotr Głogowski, zdjęcie przedstawia jeden z domów Spółdzielni Mieszkaniowej "Osiedle Wojskowe" stojących przy ulicach Sułkowskiego, Rybińskiego i Gomólki na Żoliborzu. Niestety domy zostały zbudowane według powtarzającego się projektu, dlatego też trudno ustalić, który konkretnie to jest budynek.